Formula 1 tarixində Montsa həmişə özünəməxsus aura ilə seçilib. Burada yalnız yarış keçirilmir, burada bir din yaşanır – tiffozilərin qırmızı inancı. 1975-ci ilin 7 sentyabrında isə Montsa bu inancın zirvəyə çatdığı gün oldu. Ferrari, illərin həsrətindən sonra evində, öz tribunaları önündə Dünya Çempionluğunu geri qazandı. Özü də 11 il sonra…
Bəs 1975-ci ildə Montsa yarışında nələr baş vermişdi?
Qələbəyə gedən yol
Ferrari 1960-cı illərin sonlarından bəri dərin böhran yaşayırdı. Texniki problemlər, qeyri-sabit heyət, müasir rəqiblərə cavab verə bilməyən maşınlar Maranello komandasını kölgəyə salmışdı. Lakin 1974-cü ildən etibarən Entso Ferrari yeni bir mərhələyə keçdi. Gənc mühəndislər, daha dəqiq iş sistemi və ən əsası, Avstriyalı Niki Lauda komandanın bütün taleyini dəyişdi.
Laudanın sakitliyi və dəmir iradəsi Ferrari-yə uzun illərdən sonra intizam gətirdi. O, maşının zəif nöqtələrini addım-addım gücləndirdi, texniki heyətlə əlaqələri möhkəmləndirdi və nəticədə 1975-ci il mövsümündə 312T modelinin gücü ortaya çıxdı. Mövsüm ərzində altı qələbə qazanan Lauda, Montsaya titulun bir addımlığında gəldi.
Montsa səhəri – bir xalqın gözləntisi
1975-ci ilin 7 sentyabrında Montsa qeyri-adi bir ab-havaya bürünmüşdü. Təkcə yarış günü deyil, sanki bütün İtaliya qələbəyə hazırlaşırdı. Tribunalar dolub-daşır, tiffozilər qırmızı bayraqlarla və “Forza Ferrari” şüarları ilə komandanı qarşılayırdılar. Onlar üçün bu, yalnız idman deyildi – bu, milli qürur məsələsi idi.
Yarışın dramı
Startdan dərhal sonra Montsanın düzlüklərində sürətlər şimşək kimi çaxırdı. Lauda liderliyini qorumağa çalışırdı, amma McLaren-lər və Brabham-lar onu sıxışdırırdı. Kley Regatsoni isə komanda yoldaşının yanında möhtəşəm dəstək rolunu oynayırdı. Yarış boyu öndəki qrupda möhtəşəm döyüş getdi: Emerson Fittipaldi, Carlos Röteman və Joxen Mass daim təhlükə yaradırdı.
Amma günün axarında hadisələr Ferrari-nin xeyrinə dəyişdi. Regatsonu bir anlıq fürsəti dəyərləndirdi və liderliyi ələ aldı. Lauda isə risk etmədi – çempionluq üçün lazım olan 3-cü yeri götürməklə kifayətləndi.
Qələbənin mənası
Finiş xəttini keçən anda Montsa partladı. Reqatsoni qələbə qazandı, Lauda titulunu rəsmiləşdirdi və Ferrari həm Sürücülər, həm də Mühəndislər Çempionatını təmin etdi. Tribunalar fanatların səsi ilə titrəyirdi, minlərlə tiffozi trası işğal etdi. Onlar üçün bu sadəcə yarış deyildi, eyni zamanda milli bayram idi.
Entso Ferrari isə boksda sakit dayanmışdı. Amma onun gözlərində qürurun işartısı görünürdü. 11 ildən sonra Ferrari yenidən dünyanın ən güclüsü idi.
Montsanın mirası
1975-ci ilin Montsa Qran Prisi Formula 1 tarixində bir dönüş nöqtəsidir. Bu yarış:
- Ferrari-nin böhrandan sonra yenidən ayağa qalxmasının sübutu oldu.
- Niki Laudanı idman tarixinin ən böyük sürücülərindən birinə çevirdi.
- Tiffozilərin sevgisinin nə qədər güclü ola biləcəyini bütün dünyaya göstərdi.
Həmin gün Montsada yalnız bir yarış qazanılmadı. Həmin gün Ferrari markası dirildi, tiffozilərin inancı yenidən doğruldu, Formula 1 isə emosiyanın və sürətin necə birləşə biləcəyini bir daha isbatladı.
50 ildən sonra Ferrari Laudanı və 312 T-ni şərəfləndirir
Bu gün isə bu yarışdan düz 50 il keçir. Buna görə də Ferrari komandası bu həftəsonu Montsa yarışında 1975-ci ilin maşını ilə eyni dizaynda olan rəng çaları ilə yarışacaq. Düzdür, “qırmızılar” bu il titul uğrunda mübarizə aparmırlar, amma Niki Laudanı və bu xüsusi çempionluğu 50 illiyində yad edirlər.
Son söz
1975-ci il Montsa Qran Prisi bir köşə yazısında sadə nəticələrlə ifadə edilə bilməz. Bu, azarkeşlərin göz yaşlarında, Entso Ferrarinin qürurlu baxışlarında və Niki Laudanın dəmir iradəsində yaşayan bir tarixdir. Montsa o gün sadəcə qırmızıya boyanmadı – Montsa əbədi olaraq Ferrari-nin ürəyinə çevrildi.
Şərh əlavə et